Kindermiddeltjes
Dit is een aangepaste versie van Gülsüm’s verhaal uit het boek Herbal heroines.
Mijn oma was sterk, om te bewijzen dat zij een goede bruid was, tilde ze een schaap op in het bijzijn van haar aanstaande schoonfamilie. Dat was gebruikelijk in Yozgat, een kleine stad in Midden-Turkije. Oma was lang, had blauwe ogen en kreeg uiteindelijk zeven kinderen met mijn opa. Omdat mijn opa voor werk naar Nederland vertrok, kwam de opvoeding op haar neer, natuurlijk bijgestaan door haar schoonfamilie. Maar toch, acht jaar lang in je eentje zeven kinderen opvoeden. Met het geld dat opa opstuurde, werd hun kleine kippenschuurtje uitgebreid. Op de gekochte akkers werden suikerbieten en mais verbouwd, en er kwamen sinaasappel- en abrikozenbomen. Toch is uiteindelijk bijna het gehele gezin, twee kinderen waren inmiddels getrouwd, naar Nederland geëmigreerd.
Werkelijk overal hing ‘groen’ te drogen in en om het huis van mijn oma. Wat ik het meest heb onthouden is de sterke dillegeur. Dat ruikt zo lekker. Ze gebruikte dille in bijna alles, daar zat geen rem op: in cacik, soep, op brood en standaard in salades. Je krijgt er een frisse adem van. Dille zou kalmerend (en dus licht slaapverwekkend) en hartversterkend werken, slijm oplossen en winderigheid tegengaan. Daarom gebruik ik het altijd als mijn kinderen krampjes hebben. De smaak van cacik wordt praktisch helemaal bepaald door de dille, daarom heb ik dit recept gekozen.
Cacik is lekker verfrissend en in de zomer eten we dit vaak als hapje tussendoor. Ik werk niet met olie, maar sommigen vinden het lekker om er op het laatst een goede olijfolie overheen te sprenkelen. Wanneer je de dille en komkommer vervangt door fijn verkruimelde fetakaas heet dit gerecht haydari. In Turkije heeft praktisch iedereen dille in de tuin staan. Let op, net als munt woekert het snel door de tuin heen. In Nederland groeit dille ook gemakkelijk, de dillebloemen zijn mooi om in een vaas te zetten.
Echte Cacik Tjokvol Dille
Recept voor vier personen:
- 5 grote, Turkse komkommers; daar zit veel meer smaak aan
- 500 ml koude Turkse yoghurt met 10% vet
- 2 tenen knoflook, geraspt
- snuf zout
- 3 takjes dille, fijngehakt (meer mag ook)
Was de komkommers en schil ze deels. Dat doe je door om-en-om een reepje schil weg te halen in de lengte, zo blijft de lekkere geur behouden. Snijd de komkommer dan in de lengte in vieren en behoud de zaadlijsten. Er zijn ook recepturen waarin je deze juist weg doet, zodat de cacik minder nat wordt,maar ik houd de zaadlijsten er juist altijd in. Snijd de parten in flinterdunne repen, raspen mag ook dan wordt de cacik meer waterig. Meng alle ingrediënten, behalve de dille, in een kom. Roer een paar keer om. Voeg scheutje voor scheutje een half glas water toe en roer steeds goed door. Het kan zijn dat je wat minder water nodig hebt, als de cacik bijvoorbeeld door het raspen al wat wateriger is. Maak hem zo dun of dik als je lekker vindt. Verdeel het mengsel over vier kommetjes en garneer met de dille.
Dilleweetjes
- Koop frisgroene dille, let op dat er geen gele stengels tussen zitten.
- In combinatie met andere kruiden werkt dille minder goed.
- Uitwendig kan dille als kompres worden gebruikt bij zwellingen. Of maak een zalf door een vet, kokosolie of reuzel bijvoorbeeld, in een pan au bain-marie te smelten en daar de gesneden groene toppen 2 uur lang in te laten weken. Zeef het en doe het over in een potje met deksel. De verhouding die ik gebruik is 125 gram vet en 15 gram dille, maar je kunt dit natuurlijk ook vermeerderen of verminderen.
- Oorspronkelijk komt dille uit Zuid-Europa, in de Romeinse tijd kregen de gladiatoren die in de arena’s vochten dillezaad te eten; het zou hen sterker maken.